Faktycznym standardem funkcjonowania systemu akademickiego, przyjmowanym przez wyznaczające ogólne kierunki rozwoju instytucje międzynarodowe i szereg wiodących krajów staje się model określany jako Otwarta Nauka. Model ten nie ogranicza się do formuły Otwartego Dostępu, która jest jego najbardziej znaną chociaż jedynie pochodną składową, ale oznacza transformację strukturalną całego systemu i jego podstawowych zasad. W największym skrócie, nauka tworzy dobro wspólne (publiczne), a efekty działań naukowych, które są finansowane ze środków publicznych, powinny być powszechnie dostępne bez barier formalnych i kosztowych. Podstawą modelu Otwartej Nauki jest zasada przejrzystości, obejmująca nie tylko powszechną dostępność wyników (publikacje, dane, inne elementy dokumentacji naukowej, m.in. oprogramowanie), ale również jawność ocen i opinii. Wśród obowiązujących kategorycznych wymagań programów Unii Europejskiej, jednym z głównych priorytetów jest zgodność z zasadami Otwartej Nauki. Bez dostosowania systemu krajowego do zasad wprowadzonych przez instytucje europejskie może dojść do wykluczenia polskich projektów z udziału w programach unijnych. Podobna sytuacja może dotyczyć również innych programów międzynarodowych, w tym działań głównych światowych niepublicznych fundacji badawczych